Pierwsza Wielka Lekcja Montessori
Program w szkołach Montessori oparty jest na Wielkich Lekcjach. Pierwsza Wielka Lekcja prezentowana jest najczęściej pierwszego dnia (lub w pierwszym tygodniu) nowego roku szkolnego i powtarzana co roku.
Aby się przygotować do Pierwszej Wielkiej Lekcji potrzebowałam zebrać materiały oraz stworzyć własną wersję lekcji. Pomogło mi w tym uczestnictwo w kursie Montessori. Do tego znalazłam też ciekawą wersję Miss Barbara , która podzieliła się informacjami na temat przeprowadzania Wielkich Lekcji – polecam.
Bardzo podobają mi się Wielkie Lekcje oraz sposób, w jaki są prezentowane. To było spore wyzwanie, zwłaszcza ,że nie robiłam jej tylko dla swoich dzieci ,ale także dla kolegów i koleżanek moich synów ,którzy chcieli również w niej wziąć udział. Pierwsza Wielka Lekcja poświęcona jest tematowi powstania Wszechświata i rozwoju znanych człowiekowi galaktyk. Podczas wykonywanej prezentacji staraliśmy się zrozumieć Teorię Wielkiego Wybuchu. Badaliśmy także właściwości ciał stałych, cieczy i gazów, obserwowaliśmy erupcje wulkaniczne, które zrobiły furorę.
Tak przygotowane stanowiska z eksperymentami czekały na dzieci.
Zanim zaczęliśmy Wielką Lekcję ,kilka razy zrobiłam sobie sama prezentację w skrócie. Dobrze by było ,aby całe opowiadanie znać na pamięć ,ale jeśli lekcję robimy pierwszy raz lub bardzo rzadko ,może być z tym problem. To wymaga wprawy. Dla pewności ,że o wszystkim będę pamiętać stworzyłam sobie małe karty.
I Wielka Lekcja – wersja A) Bóg ,który nie ma rąk jest dostępna na boxie.
I Wielka Lekcja – wersja B) Historia Wszechświata Miss Barbara – Początek
lub ułożyć „własną” wersje na podstawie zebranych wiadomości.
Na stronie Montessori for Everyone również znajdziemy wiele cennych informacji.
Kolejna strona z Wielkimi Lekcjami to Moteaco i oryginalny tekst spisany przez Mario Montessori oraz rysunki ukazujące kolejne demonstracje i eksperymenty.
I jeszcze jedna Montessori Commons na której jest opowiadanie i inne ciekawostki.
„Na początku nie było nic…..”
„Początek” opisuje powstanie Wszechświata od Wielkiego Wybuchu do momentu, gdy Ziemia była gotowa, aby powstało na niej życie. Tematy, które wynikać będą z tej lekcji opierają sie na zagadnieniach z astronomii, meteorologii, fizyki , chemii, geografii i geologii.
Żeby nie narobić brokatowego bałaganu z balonu w domu ,pierwsze słowa Wielkiej Lekcji były wypowiedziane na podwórku …
Później przeszliśmy do domu ,aby przeprowadzić nasze pierwsze eksperymenty.
Pierwszy eksperyment : zimny i jeszcze zimniejszy
Pokazuje dziecku ,że lód nie jest najzimniejszy, są temperatury o wiele niższe.
Co potrzebujemy ?
- 2 litrowe słoiki,
- kostki lodu
- sól – ok. 50 dag
- termometr
Jeden pojemnik napełniamy lodem ,a drugi naprzemiennie lodem i solą.
Następnie po 10 minutach sprawdzić temperaturę w słoikach.
Substancja przechodząc ze stanu stałego w ciekły ogrzewa się (pochłania ciepło).
Temperatura zamarzania wody wynosi 0°C , temperatura zamarzania słonej wody wynosi – 8°C.
Drugi eksperyment : jak powstały planety ?
Co potrzebujemy ?
- szklanka lub podobne naczynie
- woda ( jakieś 3/4 szklanki)
- alkohol czysty
- kilka kropli oleju
- pipetka
Napełniamy szklankę wodą i dodajemy kilka kropel oleju.
Następnie bardzo ostrożnie nalewamy alkohol ,gdy krople alkoholu trafią w oczko oleju ,olej rozproszy się w wodzie.
Tak samo planety rozproszyły się we Wszechświecie.
Potrzebne karty robiłam ze zdjęć znalezionych w internecie,wystarczyło wydrukować i za laminować.
Mówiliśmy o tym ze ciała mogą znajdować się w jednym z 3 stanów skupienia. Ciało stałe ma swój kształt,ciecz przybiera kształt naczynia , w którym się znajduje, a gaz wypełnia całą przestrzeń. Zrobiliśmy kilka prostych prezentacji i eksperymentów w tym temacie.
Trzeci eksperyment : Przedstawienie trzech stanów skupienia
Co potrzebujemy ?
- mały kamyk
- woda
- takie same naczynia
- etykiety ( ciało stałe, ciecz, gaz )
Wkładamy kamień do jednego naczynia ,wlewamy wodę do drugiego naczynia ,trzecie jest puste. Umieszczamy odpowiednie etykiety przy naczyniach.
Czwarty eksperyment : Rzadki i gęsty
Co potrzebujemy ?
- dwie menzurki
- woda
- cukier
- etykiety
Piąty eksperyment : przechodzenie ze stanu stałego w ciecz i gaz.
Gdy ciało się ogrzewa , to przechodzi od stanu stałego do ciekłego a następnie gazowego.
Co potrzebujemy ?
- kawałek wosku lub kostka lodu
- np. patelnia lub inne naczynie w którym rozpuścimy lód lub wosk
- źródło ciepła np. kuchenka
Umieszczamy kostkę lodu na patelni, podgrzewamy patelnie i obserwujemy jak kostka lodu topi się, aż do momentu gdy wyparuje.
Szósty eksperyment : przechodzenie ze stanu gazowego w ciecz i ciało stałe.
Gdy ciało się schładza ,przechodzi od stanu gazowego do stałego.
Co potrzebujemy ?
- mała patelnia z pokrywką
- kostka lodu
- źródło ciepła
- zamrażalnik
Roztopić lód na patelni, gdy woda się zagotuje ,przykrywamy pokrywką na chwilę , a potem umieszczamy pokrywkę w zamrażalniku.Wyjąc z zamrażalnika i sprawdzić co się stało.
Można też częściowo wykorzystać wcześniejszy eksperyment ,gdy wosk się stopi wlewamy go do zimnej wody i obserwujemy proces tężenia wosku.
Siódmy eksperyment : cząstki które się przyciągają i nie przyciągają.
Co potrzebujemy ?
- dwa małe naczynia szklane
- woda
- cukier lub sól
- sproszkowana kreda
Do jednego naczynia wsypujemy cukier i mieszamy , a do drugiego sproszkowaną kredę i też mieszamy. Po 15 minutach obserwujemy efekt końcowy.
Ósmy eksperyment : mieszanina
Istnieją substancje ,które można mieszać , a następnie po pewnym czasie oddzielić je od siebie.
Co potrzebujemy ?
- piasek
- opiłki żelaza
- magnes
- papierowy lub plastikowy talerzyk
- chusteczka higieniczna
- gumka recepturka
Wysypujemy piasek na talerzyk , dosypujemy do niego opiłki i mieszamy dwie substancje. Na magnes zakładamy chusteczkę i związujemy gumką. Teraz zbliżamy magnes do mieszaniny i sprawdzamy co się stanie.
Dziewiąty eksperyment : krystalizacja
Niektóre substancje przechodząc w stan stały formują kryształy.
Co potrzebujemy ?
- sól
- woda
- słoik
- patyk drewniany lub ołówek
- sznurek
- farbka do barwienia wody ( ewentualnie )
Ten eksperyment można zrobić kilka dni przed lekcją aby kryształy mogły się wytworzyć , przez następne dni możecie dalej obserwować.
Rozpuść sól w wodzie 1 : 1 ,podgrzewając. Następnie roztwór wlewamy do słoika i dodajemy kroplę barwnika. Przywiąż sznurek do patyka ,a następnie zawieś patyk w słoiku. Postaw słoik w ciepłym miejscu.
Jedenasty eksperyment : własności ciał stałych , cieczy i gazów.
Doświadczenie 1 :
Co potrzebujemy ?
- mały kamień
- młotek
- twarda powierzchnia
Spróbujcie rozbić kamień na kawałki. Rozłupany kamień nadal pozostaje kamieniem.
Ciało stałe ma określony kształt, objętość , która w danej temperaturze jest niezmienna.
Doświadczenie 2 :
Co potrzebujemy ?
- szklane naczynie
- koraliki np. szklane
Tworzymy model cieczy ,wsypując kulki do naczynia. Dzieci mogą włożyć rękę jak do wody.
Doświadczenie 3 :
Co potrzebujemy ?
- 3 naczynia o różnych kształtach
- woda
Wlewamy wodę do pojemników.
Doświadczenie 4 :
Co potrzebujemy ?
- plastikowa butelka
- woda
- miska lub zlew
W butelce robimy dziurki ,następnie wlewamy wodę.
Ciecz przybiera kształt naczynia , w którym się znajduje. Gdy wylejemy ją ,rozleje się w bok w dół ale nigdy w górę.
Doświadczenie 5 :
Co potrzebujemy ?
- flakon perfum
Otwórz flakonik i pozwól by zapach się rozprzestrzenił.
Gazy nie maja kształtu , wypełniają całą przestrzeń, gazu nie możemy dotknąć jak ciała stałego czy cieczy. Gazy poruszają się we wszystkich kierunkach ,również w górę.
Dwunasty eksperyment : powstaje nowy gaz
Co potrzebujemy ?
- mała szklanka
- spodek szklany
- ocet
- soda ( dwuwęglan sodu )
Wlej odrobinę octu do szklanki a na spodek nasyp sodę. Odwróć szklankę na talerzyk i zobaczcie co się zadzieje.
Formujące się bąbelki dowodzą ,że powstał nowy gaz w wyniku reakcji octu z sodą.
Trzynasty eksperyment : reakcje chemiczne ( wykonuje dorosły )
Co potrzebujemy ?
- menzurka
- cukier ( 1/2 menzurki )
- kwas siarkowy
Napełniamy menzurkę cukrem. Powoli wlewamy kwas siarkowy ( co najwyżej do połowy cukru ). Potrząśnij delikatnie naczyniem. Obserwujcie jak mieszanina stanie się czarna i wydzieli ciepło.
U nas ten eksperyment na żywo nie doszedł do skutku , nie udało mi się zdobyć na czas stężonego kwasu siarkowego , więc musieliśmy obejrzeć cały eksperyment w internecie.
Czternasty eksperyment : twardy , plastyczny , sprężysty
Co potrzebujemy ?
- kamień
- piłka
- plastelina lub modelina
- etykiety
Testujemy poszczególne ciała i dopasowujemy etykiety.
Ciało twarde pod wpływem siły nie zmienia swego kształtu. Ciało sprężyste pod wpływem siły zmienia kształt , ale następnie wraca do poprzedniego kształtu. Ciało plastyczne trwale zmienia kształt pod wpływem użycia siły.
Piętnasty eksperyment : zmiana stanu skupienia pod wpływem temperatury
Co potrzebujemy ?
Takie same ilości :
- szklanka
- wosku
- cyny
- żelaza np gwóźdź
- palnik
- patelnia (stara)
- lód
- szklanka
Lód odstaw w szklance z boku , a na patelni połóż wosk, cynę i gwóźdź i podgrzej. Obserwujcie kolejność topnienia substancji.
Ciało ogrzane zmienia stan skupienia ,różne ciała w różnych temperaturach. Lód topi się w temperaturze pokojowej, aby stopić wosk trzeba go podgrzać ,cyna potrzebuje więcej czasu by zacząć się topić, gwóźdź nie topi się w takiej temperaturze.
Szesnasty eksperyment : prawo grawitacji
Co potrzebujemy ?
- menzurka lub szklana butelka z korkiem
- olej
- woda barwiona
- alkohol
Do menzurki wlej takie same ilości płynów. Zakryj butelkę i odwróć do góry nogami. Obserwujcie.
Wszystkie ciała maja swój ciężar , ale nie wszystkie taki sam. Ciała oddziałują na siebie wzajemnie się przyciągając. Ziemia przyciąga ciała z różną siłą.
Siedemnasty eksperyment : prawo grawitacji
Co potrzebujemy ?
- duży pojemnik z pokrywką
- piasek
- korek
- liście
- przedmioty plastikowe
- przedmioty metalowe
- kamienie
Na dno pudelka wrzucamy lekkie przedmioty ,wsypujemy piasek ,a następnie kładziemy ciężkie przedmioty.
Cięższe przedmioty opadają na dno ,lżejsze unoszą się do góry.
Osiemnasty eksperyment : tempo ochładzania
Co potrzebujemy ?
- woda
- 3-4 naczynia o różnych wielkościach
Podgrzej wodę , a następnie wlej do każdego naczynia, sprawdź temperaturę po ok. 10 minutach.
A to kolejne karty ,które zrobiłam wyszukując zdjęcia w internecie. Kosmiczny taniec cząstek.
Dziewiętnasty eksperyment : rozszerzanie się ciał pod wpływem temperatury.
Co potrzebujemy ?
- metalowa kulka
- obręcz o odpowiedniej średnicy
- palnik lub inne źródło ciepła
- kombinerki
Ja użyłam do eksperymentu korbowód silnika spalinowego i sworzeń tłokowy.
Podczas podgrzewania otwór się powiększył i sworzeń wpadł do środka.
Dwudziesty eksperyment : wulkan
Wewnątrz Ziemi znajduje się bardzo gorące substancje. Kiedy wzrasta ciśnienie ,wyrzucone są na zewnątrz tworząc wulkany.
Co potrzebujemy ?
- wulkan ( tu wpis jak robiliśmy nasz wulkan )
- stolik
- ocet
- soda
- czerwony barwnik
I czas na najbardziej oczekiwany przez dzieci eksperyment z wulkanem.
Do wulkanu wsypujemy sodę i barwnik. Powoli dodajemy ocet. Czekamy na reakcję. Możemy dodać odrobinę płynu do naczyń.
Karty wulkany i chmury, wulkany i woda, piękne zdjęcie Ziemi.